คุณ อริญญา เถลิงศรี Chief Capability Officer & Managing Director – SEAC ศูนย์พัฒนาและส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตแห่งภูมิภาคอาเซียน กล่าวว่าความคิดภายในใจเหล่านี้เกิดขึ้น ก็เพราะไม่รู้ว่าชีวิตนี้มีเป้าหมายอะไร ความไม่รู้และสับสนทำให้หลายคนฝืนใช้ชีวิตในทางที่ไม่ใช่ ทำงานที่ไม่ชอบแม้บางคนรู้สึกไร้ความหมายทุกเช้าที่ต้องตื่นไปทำงาน แต่พยายามประโลมตัวเองด้วยการปล่อยวาง้เชีวิต เที่ยวเตร่ กินเหล้า นัดเจอเพื่อนบ่อยๆ กินเหล้า และใช้ชีวิตให้สนุกสุดเหวี่ยง ไม่คิดอะไรมาก ภายนอกอาจะกำลังบอกว่าฉันมีความสุข แต่แท้จริงแล้ว ลึกๆ ข้างในกลับรู้สึกว่างเปล่า เมื่องานเป็นส่วนสำคัญของชีวิต จะดีกว่าหรือไม่ หากเราค้นพบงานที่ตอบโจทย์เราจริงๆ เป็นงานที่เรานั้นทำอย่างสนุก แล้วก็มีความสุขไปด้วย

IKIGAI อิคิไก ปรัชญาชีวิตของชาวญี่ปุ่นที่มีมาหลายพันปีแล้วที่ช่วยไขข้อข้องใจว่าเหตุผลในการตื่นมาใช้ชีวิตของเราในทุกๆ วัน นั้นคืออะไร ซึ่ง IKIGAI ซ่อนอยู่ภายในตัวเรา ต้องใช้ความพยายามและความอดทนในการค้นหามันให้เจอ ซึ่งประกอบไปด้วย 3 อย่างนี้

1.Passion (สิ่งที่เรารักและทำได้ดี)

ความหลงใหลในสิ่งนั้น มีความสุขที่ได้ทำและเราทำได้ดี เป็นความชอบที่อินมากจนอยากทำสิ่งนั้นนานๆ สิ่งที่เรามักจะชอบทำในเวลาว่าง

หากคุณเจอ Passion ปัญหาต่อมาที่มีคือ คุณหาเงินจากสิ่งที่คุณชอบได้น้อยมาก สิ่งที่คุณต้องทำคือ การโปรโมทตัวเอง การทำให้ตลาดรู้จักตัวคุณและสินค้ามากขึ้น อาจเริ่มต้นด้วยการออกไปในสังคมหรือกลุ่มคนที่ชื่นชอบหลงใหลในสิ่งเดียวกัน และแสวงหาพื้นที่แสดงความสามารถให้คนอื่นรับรู้

2.Mission (สิ่งที่เรารัก หลงใหลมีความสุขที่ได้ทำและมีประโยชน์ต่อโลก)

งานที่ทำแบบไม่ต้องฝืนใจ ทำได้จนคล่อง อาจมองหาจากสาขาวิชาที่เราเรียนมา จากภาพจำ และประสบการณ์ที่ผ่านมา ความสามารถเฉพาะทาง ทักษะที่ทำได้ดี หากคุณเจอ Mission คุณมีสิ่งที่ชอบและสิ่งนี้ทำประโยชน์ต่อโลกได้ ปัญหาต่อมาที่มีคือ คุณยังขาดทักษะที่จะต่อยอดให้มากขึ้น สิ่งที่คุณต้องทำคือ การเรียนรู้ทักษะเพิ่มเติมใหม่ๆ เช่น ทักษะการสื่อสาร ทักษะการเจรจาต่อรอง ทักษะความเป็นผู้นำ ทักษะทางอารมณ์ เพื่อจะเป็นผู้นำที่สร้างทีม และแนวร่วมเพื่อสนับสนุนในสิ่งที่คุณทำ

คุณค่าที่เราทำและส่งต่อไปให้ผู้คนรอบตัวเรา สิ่งที่เราทำแล้วช่วยเหลือคนอื่นได้ ทำให้คนอื่นมีชีวิตดีขึ้น เช่น การเป็นจิตอาสา ช่วยเหลือสัตว์ยากไร้

หากคุณเจอ Vocation คุณมีสิ่งที่หาเงินให้คุณได้และสร้างประโยชน์ต่อโลกได้ แต่ปัญหาคือ คุณยังขาดการพัฒนา เพราะยังทำแบบเดิมซ้ำๆ คุณต้องเริ่มหาวิธีการใหม่ๆ ทำสิ่งที่แตกต่างไปจากเดิม ด้วยการเรียนรู้ ทดลองทำสิ่งใหม่ เพื่อพัฒนาผลลัพธ์ให้ดียิ่งขึ้น

3.Profession (สิ่งที่สร้างรายได้ให้เราและเราทำได้ดี)

งานที่เราทำเป็นอาชีพหลักอยู่ทุกวัน ทำแล้วได้เงิน เมื่อเขียนทุกงานทุกอาชีพที่เราผ่านมา เราจะมองเห็นว่าเราทำงานไหนแล้วมีความสุข บางงานได้รายได้สูงแต่เราทำแล้วไม่มีความสุข

หากคุณเจอ Profession คุณมีสิ่งที่หาเงินให้คุณได้และคุณก็ทำมันได้ดี แต่คุณรู้สึกเบื่อหน่ายกับการใช้ชีวิตที่วนลูปเดิมทุกวัน เข้างาน 9 โมงเช้า ออก 5 โมงเย็นซ้ำไปมา สิ่งที่คุณทำได้คือ การหาสิ่งที่ท้าทาย และตั้งเป้าหมายให้ชัดเจน ถึงแม้จะยังไม่รู้ว่าตนเองมีเป้าหมายอย่างไร เราทุกคนก็สามารถตั้งเป้าหมายที่อาจจะไม่ได้เลอเลิศ บางคนอาจตั้งเป้าหมายบางอย่างที่ดูเหมือนว่าจะเป็นไปไม่ได้ แต่เป้าหมายนี้มีไว้เพื่อเราจะได้ตื่นขึ้นมาทุกเช้า เพื่อจะได้ลงมือทำอะไรบางอย่างจนถึงไปจุดนั้น หลายคนที่ประสบความสำเร็จนั้นมักจะรักในสิ่งที่ตัวของเค้าทำ อยากเรียนรู้และทำให้ดีขึ้นในทุกๆวัน แมัว่าจะมีความเครียดบ้างแต่เป็นความเครียดเพื่อเป็นแรงผลักดันให้หาวิธีการเดินไปข้างหน้า ไปยังเป้าหมายใหม่ๆ ที่สนุกขึ้นท้าทายขึ้น

เมื่อได้ทบทวน และลองเขียนให้ครบทุกช่อง เราจำเข้าใจตัวเองมากยิ่งขึ้น จะมีบางสิ่งที่อยู่ซ้ำในทุกๆ ช่อง นั่นก็คือ อิคิไก ของตัวคุณเอง เหตุผลที่ทำให้เราตื่นมาในทุกๆ เช้า ไม่ว่าจะเป็นกาแฟร้อนๆ ต้นไม้ดอกไม้ที่ออกดอกออกผล ขนนุ่มๆ ของสัตว์เลี้ยง หนังสือสักเล่ม เสียงดนตรีกับเพลงเพราะๆ อะไรก็เป็นได้ เพราะอิคิไกคือคุณค่าของสิ่งต่างๆ ที่เราสามารถรับรู้ได้ในชีวิต สิ่งนี้แหละจะทำให้เราอยากตื่นขึ้นมาทำทุกๆ วัน คุณจะรู้ว่ามีชีวิตแต่ละวันไปเพื่ออะไร และจะเปลี่ยนจากวันเดิมๆ ให้เป็นการใช้ชีวิตในวันใหม่อย่างมีพลัง สดใส และมีความสุขจากภายใน

แต่สิ่งสำคัญคือ เมื่อเราค้นพบอิคิไกหรือสิ่งที่เราอยากจะทำแล้วแล้ว สิ่งที่เราต้องทำก็คือ การต่อยอด พัฒนาหรือเพิ่มเติมเพื่อให้ IKIGAI ของเราสมบูรณ์มากขึ้น หลายครั้งเมื่อทำงานไปสักพัก ก็อาจจะเกิดอาการหมดไฟ ไม่อยากพัฒนาตัวเองแล้ว ทำไปก็เท่านั้น ดังนั้น ทักษะสำคัญขาดไม่ได้คือ Self-Leadership เราต้องรู้ทันตนเองเพื่อกำจัดข้อจำกัดที่ตัวเราสร้างขึ้น ตั้งเป้าหมายเพื่อปลุกไฟในตัวเองอีกครั้ง และสร้างเส้นทางสู่ความสำเร็จ และอีกหนึ่งทักษะสำคัญคือ Growth Mindset หรือวิธีคิดในการเรียนรู้และหาช่องว่างในการเติบโตต่อไปจากอิคิไกของเรา เพื่อให้เราได้ใช้ศักยภาพและเรียนรู้ไปกับโลกในปัจจุบันที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

การหา IKIGAI จะทำให้เราทบทวนตัวเองว่าคุณค่าที่แท้จริงของเราอยู่ตรงไหน คุณควรใช้ชีวิตทำในสิ่งที่ชอบ ด้วยทักษะที่ตัวคุทำได้ดี สามารถสร้างรายได้และประโยชน์ให้กับผู้อื่นได้ จากนั้นพยายามต่อยอดไปทีละน้อย ความสำเร็จอาจจะไม่ได้มาถึงพรุ่งนี้ แต่แน่นอน คุณค่าในตัวเราเองจะค่อยๆ เพิ่มขึ้นผ่านความเพียรพยายามอย่างต่อเนื่องและระยะเวลาในการเรียนรู้ Reskill Upskill จนกลายเป็นคนที่มีความเชี่ยวชาญในทักษะใหม่ เมื่อไหร่ที่เข้าใจ ‘คุณค่า’ ก็จะค้นพบ ‘เหตุผลของการมีชีวิตอยู่’ และมีความสุขมากขึ้น สิ่งนี้จะช่วยเหนี่ยวรั้งไม่ให้จมไปกับการคิดโทษตัวเองว่าเราไม่ดีพอในวันที่เรารู้สึกไร้คุณค่า ไร้จุดหมาย เพราะ IKIGAI คือ เหตุผลของการมีชีวิตอยู่ คือแรงบันดาลใจที่กระตุ้นเตือนเราให้ตื่นและลุกออกจากเตียงในตอนเช้าทุกวัน